Etnograf - kto to taki? - piątek 16.04.

 1. Ćwiczenia poranne 

2. ,,Piosenka lalkarza" - utrwalenie piosenki.

3. „Co ty do mnie mówisz?” – zabawa słuchowa. Rodzic odtwarza fragmenty różnych wypowiedzi gwarami kaszubską, śląską, łowicką (internet: np. kaszubskie abecadło, „Kaczka Dziwaczka” w gwarze śląskiej, gwara łowicka). 

Dzieci po wysłuchaniu każdej z nich starają się powiedzieć, o czym osoby mówiły lub śpiewały. Rodzic wyjaśnia, że te osoby mówiły gwarą, czyli językiem, którym albo mówiono dawno temu, albo mówi się nadal w określonych miejscach Polski, głównie na wsiach. Może podać kilka przykładów:

spodnie – portki (ł), galo(ł)ty (ś), buksy (k);
spódnica – czitel (k), kiecka (ł), faltynrok (ś)

4. „Zabawki z dawnych czasów” – praca plastyczno-konstrukcyjna. 

– Rozmowa wprowadzająca. Dzieci oglądają zdjęcia: porcelanową lalkę, domek dla lalek, szmacianą lalkę, zabawki strugane w drewnie (konik itp.). Dzieci wypowiadają się na temat ich wyglądu. Rodzic opowiada o zabawkach w dawnych czasach (dostępność do zabawek, skąd je brano, jak musiano się nimi dzielić itp.). 

– „Wełniane laleczki”. Dzieci nawijają na prostokąty z tektury wełnę (dość dużo). Na górze związują kawałkiem wełny wszystkie nitki, a po przeciwnej stronie rozcinają. Rozdzielając pęczki i wiążąc, formują lalkę chłopca lub dziewczynkę. Mogą dokleić szczegóły twarzy (oczy, usta). 

- „Traktor z przyczepą”. Dzieci konstruują traktor z pudełek po herbacie: jedno pudełko przecinają na pół w poprzek i naklejają je na drugie. Kolejne pudełko otwierają i odcinają wszystkie  skrzydełka – pokrywkę i boczne. To będzie przyczepa. W jednej z mniejszych jej ścian z tyłu traktora robią dziurki, przez które przewlekają sznurowadło i na każdym z końców robią pętelkę. Pod spodem traktora i przyczepy przyklejają kawałki rolek po papierze toaletowym (kółka). Z kawałka rurki robią komin, przyklejając go w pionie przed kabiną. Całość malują farbami. 

Zabawki wykorzystują do dalszej zabawy.

5. „Etnograf – kto to taki?” – rozmowa na podstawie opowiadania, budowanie pojęcia.

Etnograf, czyli muzealne jajka i broń na mamuty

Maciejka Mazan

Wszystko zaczęło się od tego, że Jurek nie chciał się podzielić kanapką. Zwykle to bardzo fajny kolega, ale nie w przypadku kanapek z jajkiem. Bo Jurek uwielbia jajka. Mógłby codziennie zjadać dziesięć i nigdy by mu się nie znudziły. A to bardzo rozczarowało Wojtka, który też lubi jajka, a tego dnia dostał kanapkę z czym innym. Więc bardzo rozczarowany Wojtek powiedział, że Jurek może sobie zjeść swoją głupią kanapkę z głupim jajkiem. A Jurek odparł, że nie wie, jak kanapka, ale jajko na pewno nie jest głupie. I na dowód oznajmił, że jajka są nawet w muzeum. 

– Na pewno nie – powiedział Wojtek, a Jurek na to, że może to nam wszystkim udowodnić.Więc poszliśmy razem z nim obejrzeć te muzealne jajka.Na miejscu okazało się, że to nie jest muzeum z samymi jajkami, a te jajka, które w nim są, to pisanki, więc Wojtek zaczął się wykłócać, że to się nie liczy, ale myśmy przestali ich słuchać, bo w gablotach znajdowało się mnóstwo ciekawych rzeczy. Były tam jakieś starodawne stroje, korale, haftowane obrusy – to się akurat mi nie podobało, ale Wojtek chciał sobie jeden zabrać dla mamy – no i najlepsze ze wszystkiego: różne dziwne narzędzia – w życiu takich nie widziałem, chociaż pomagam dziadkowi wszystko reperować! – i Marcin powiedział, że to pewnie broń do polowania na mamuty, bo wyglądały na strasznie stare. Wszyscy chcieliśmy zobaczyć tę broń na mamuty, zrobiło się trochę głośno i przyszła jedna pani z muzeum. I Jurek powiedział, że to jego mama. Mama Jurka wyjaśniła nam, że to nie jest broń na mamuty, tylko bardzo stary sierp, czyli narzędzie do ścinania zboża.

– A skąd pani wie? – spytał Marcin, bo jego zdaniem ten sierp wyglądał raczej na broń na mamuty. Wtedy Jurek prawie się na niego obraził i powiedział, że kto jak kto, ale jego mama wie takie rzeczy najlepiej, bo jest etnografem. 

Tego słowa nie znał nawet Janek, który nosi okulary i przeczytał wszystkie książki w naszej bibliotece. Mama Jurka najpierw wytłumaczyła nam, że jesteśmy w muzeum etnograficznym, a potem – że etnograf dba o to, żeby nie zaginęła pamięć o dawnych czasach. Taki etnograf podróżuje po wsiach i miasteczkach, zbiera pisanki, piosenki, tradycyjne stroje i ozdoby. Może też opisywać zwyczaje i zabawy, odwiedzać ludzi i pytać ich o to, jak wyglądało życie, kiedy byli mali…

– Albo może zbierać broń na mamuty – powiedział Jacek i pokiwał głową.– Gdyby gdzieś mieszkali ludzie, którzy nadal polują na mamuty, to tak – zgodziła się mama Jurka. – Ale dopóki ich nie znajdziemy, etnografowie zbierają garnki, korale, kołowrotki, opowieści, kolędy… 

I choć w muzeum nie było prawdziwej broni, to wszyscy byliśmy całkiem zadowoleni z tej wycieczki. Tylko Grzesiek się trochę zawiódł, bo nie udało mu się namówić mamy Jurka, żeby sprzedała mu sierp. No a Wojtek powiedział, że od patrzenia na taką ilość pisanek zrobił się okropnie głodny i nawet nie chciał z nami pogadać, tylko popędził do domu, jakby go goniło stado mamutów!

Odpowiedzcie na pytania:
Dokąd dzieci wybrały się na wycieczkę?
Kim była mama Wojtka?
Czym zajmuje się etnograf?
Dlaczego jego praca jest ważna?
Czego możemy się dowiedzieć dzięki jego pracy? 

Rodzic zwraca uwagę, że etnograf zajmuje się też kulturą innych krajów, nawet tych egzotycznych. Dowiaduje się, jak żyli, ubierali się i mieszkali dawno temu ludzie. 

Spójrzcie to wystawy w muzeum  etnograficznym: